Acht doden door het werk, iedere dag weer

28 april 2016

Voorzitterscolumn: Workers Memorial Day

Vandaag 28 april is het Workers Memorial Day. Deze dag werd 20 jaar geleden door de Verenigde Naties uitgeroepen tot gedenkdag voor de werkenden die als gevolg van hun werk om het leven zijn gekomen. In Nederland zijn dat er jaarlijks 3.000. En dat aantal wordt maar niet minder. Vergelijk dat eens met het verkeer: 3.000 doden rond 1970 en nu 'nog maar’ 570.

We hebben het dus in ons land over acht doden door het werk, iedere dag. Een getal om stil van te worden, en zeker vandaag bij stil bij te staan.

U weet van ons: het hebben van ‘goed’ werk bevordert fysieke en mentale gezondheid, helpt ziekte voorkomen en bevordert welzijn en sociaal functioneren. Het niet hebben van werk leidt tot een hogere kans op gezondheidsproblemen en ziekte. Maar helaas heeft nog steeds niet iedereen ‘goed’ werk. En dus is er ook nog veel werk dat leidt tot ziekte, en niet alleen meer in de klassieke zware beroepen. De arbeidsomstandigheden zijn op het terrein van fysieke belasting de afgelopen decennia zonder meer verbeterd, maar er komen andere risicofactoren bij. In asbest bleken naast nuttige toepassingsmogelijkheden ook grote gezondheidsrisico’s te schuilen. Van nieuwe technologieën kennen we nog niet alle gezondheidsrisico’s: nanotechnologie gaat ons nog voor onaangename verrassingen stellen. Zelfs op kantoor bent u niet veilig meer. De stress op het werk groeit. En zitten is het nieuwe roken!

Bedrijfsgezondheidszorg is meer dan verzuimbegeleiding alleen. Een goede risico-inventarisatie hoort de basis te zijn voor ziektepreventie en de bevordering van duurzame inzetbaarheid. Maar dat is een investering op de lange termijn die haaks staat op een steeds flexibeler arbeidsmarkt.

Een andere arbeidsmarkt vraagt om andere oplossingen. Het wetsvoorstel voor de nieuwe Arbeidsomstandighedenwet gaat daar wel op in. Het stimuleert preventie, juist om bovengenoemde risico’s te verminderen. Maar naar mijn smaak veel en veel te weinig. Het regelt een paar randvoorwaarden. Je ziet er de polder in terug: vakbonden en werkgeversorganisaties kijken te veel naar elkaar en te weinig naar zichzelf als het om verantwoordelijkheden gaat.

Toch zie ik ook nobele initiatieven. Bijvoorbeeld in de installatietechniek, een kleine branche waar men de handen ineenslaat met een gezamenlijke branchegerichte aanpak: de moderne flexwerkers en de klassieke bedrijven participeren, maar ook arbodienstverleners en inkomens- en zorgverzekeraars.

In het kader van andere oplossingen zal ik u volgende keer bijpraten over de visie en missie van de NVAB. Dat je als bedrijfsarts noodzakelijk en maatschappelijk relevant werk kunt doen zal u inmiddels wel helder zijn.

Met het motto van Workers Memorial Day in gedachten kan ik als sociaal geneeskundige nog wel even vooruit: Mourn for the deaths; fight for the living. U toch ook !??

Jurriaan Penders

Deze NVAB-voorzitterscolumn verscheen in Medisch Contact nr. 17/18, 28 april 2016