“Als bedrijfsarts moet je je rol pakken” - Henri Hendrickx, bedrijfsarts

“Als bedrijfsarts moet je je rol pakken. Wij bieden uit menselijke bezorgdheid hulp aan bij het stoppen met roken; werken aan gezondheid is ons vak. Als de directeur het belang van stoppen met roken benoemt wordt er toch eerder gedacht: ‘Jaja, hij vindt zeker dat we niet hard genoeg werken, dat we teveel pauze nemen’.” 

Drijfveer

Hendricks vervolgt: “Als bedrijfsarts zag ik mensen die heel ziek werden en dood gingen door het roken. Ook mijn eigen vader is als gevolg van roken aan longkanker overleden. Hij is in mijn armen gestorven. Kort voor zijn dood zei hij: ‘Ik had beter naar je moeten luisteren’. Dit persoonlijke relaas vertel ik ook aan medewerkers. Dat maakt veel indruk. Mijn ervaringen en herinneringen vormen mijn drijfveer om mensen te helpen bij het stoppen met roken.” 

Posters

Van de 1300 medewerkers van SABIC rookt naar schatting 25%. Vanaf 1 maart 2021 geldt op de hele plant een rookverbod, dat volgens afspraak met de Ondernemingsraad anderhalf jaar geleden al is aangekondigd. Dan verdwijnen de rookhokken die nu nog op het terrein staan. Hendrickx: “Overal hebben we posters opgehangen en berichten geplaatst over het aanstaande rookverbod. Verder vertel ik tijdens keuringen van medewerkers die roken dat er vanaf 1 maart op het hele SABIC-terrein geen sigaret of sigaar meer opgestoken mag worden. De meeste medewerkers reageren met: ‘Dat is waarschijnlijk net de schop onder mijn kont die ik nodig heb om te stoppen.’ Zij snappen ook wel dat het niet bij de filosofie van ons bedrijf past om roken te faciliteren.” 

Traditie 

SABIC heeft een lange traditie als het gaat om gezond en veilig werken. Van oorsprong was het bedrijf onderdeel van het Amerikaanse General Electric, in 2007 ging het over in Saoedische handen. Hendrickx: “General Electric had in de jaren negentig al een uitgebreid leefstijlprogramma voor haar medewerkers. Volgens velen een voorbeeld voor werkgevers over de hele wereld. Interventies om te stoppen met roken waren daar onderdeel van, maar in Nederland kreeg de directeur aanvankelijk de handen van de Ondernemingsraad niet op elkaar om een actief stoppen-met-roken-beleid te voeren. Als bedrijfsarts heb ik uiteindelijk wel voet aan de grond gekregen. Ik heb gewoon gezegd: ‘Als bedrijf pretenderen we er alles aan te willen doen om onze mensen gezond en veilig te laten werken. Dan kunnen we dit belangrijke thema toch niet laten liggen?’” 

Rookvrij Loterij

Voor werknemers die hun sigaret vaarwel willen zeggen heeft SABIC sindsdien een gratis stoppen-met-roken-cursus. En als hun partner rookt mag hij of zij ook gratis meedoen. Aan de cursus is een spel verbonden: de Rookvrij Loterij. Na afronding van de cursus doen deelnemers elke week, dertien weken lang, mee aan de tombola. Wekelijks is er een trekking van vijftig euro en aan het eind van de dertien weken valt de grote prijs. “Deze spelvorm werkt erg stimulerend om de sigaret te laten liggen. Eerder zagen we dat al bij een beweegprogramma en nu dus ook bij het stoppen met roken. In verband met corona liggen de rookcursus en de Rookvrij Loterij even stil, maar we gaan het in een later stadium zeker weer oppakken.” 

Agenderen

Collega-bedrijfsartsen die het roken willen agenderen raadt Hendrickx aan om te beginnen bij de Ondernemingsraad. “Niemand in de OR kan er toch op tegen zijn om werknemers hulp te bieden om gezonder te worden? Vorm een werkgroep en zorg dat daarin ook de meest kritische, liefst rokende, OR-leden zitting nemen. Als die om zijn, gaat de rest ook mee. Toon de cijfers: rokende werknemers leven gemiddeld dertien jaar korter en veel rokers halen hun pensioen niet. Aan de hand van het aantal peuken komt het er omgerekend op neer dat rokers bij ons zo’n zes á zeven sigaretten per dag roken, elke sigaret kost zo’n vijf minuten, reken maar uit hoeveel tijd ze in de rookhokken doorbrengen. Als je deze indrukwekkende cijfers deelt ontstaat er vanzelf meer bewustwording. Vervolgens komt er ook ruimte waarin je samen een aanpak met ondersteunende interventies kunt ontwikkelen.’ 

Openlijke steun

Steun vanuit de top is ook onontbeerlijk bij het agenderen van roken, benadrukt Hendrickx. En die komt soms uit onverwachte hoek. “Onze Saoedische baas schreef in een mondiale mailing: ‘Onze SABIC-vestiging Bergen op Zoom wordt de eerste rookvrije plant. Veel succes jongens, wij staan achter jullie!’ Dat zijn voor mij als bedrijfsarts natuurlijk cadeautjes, dat onze broodheer openlijk steun betuigt.”

Zie ook

• Promovendus Floor van den Brand: “De beloning wordt vaak gebruikt om de overwinning op de sigaret te vieren”
• Verslavingsarts Marieke Helmus: “Het is belangrijk om ruimte te geven aan weerstand”
• Wanda de Kanter, longarts en oprichter Stichting Rookpreventie Jeugd: “De bedrijfsarts zorgt voor verbinding in een rookvrije organisatie”
• Marcel de Ree, arts bij Zorg van de Zaak: “Rook je? Dan noteer ik ‘ja’ van ‘jammer’ ”
• Op de bres voor rookvrije organisaties

Rookvrij! Werkt beter

Maar liefst 80% van de rokers wil stoppen. De bedrijfsarts kan daarbij helpen en organisaties helpen rookvrij te worden. Bekijk de Wegwijzer Rookvrije Organisatie voor tips en informatie waar je direct mee aan de slag kunt.