“Help de rokers, ook in coronatijd!” - Hans Dam, bedrijfsarts
Juist nu is het volgens bedrijfsarts Hans Dam belangrijk om werknemers te ondersteunen bij het stoppen met roken. “Niet alleen omdat de verplichte sluiting van rookruimtes in bedrijven snel dichterbij komt. Ook omdat corona aanknopingspunten biedt die je als bedrijfsarts zou moeten aangrijpen.” Dam is projectleider van het NVAB-project Rookvrije Organisatie. Onlangs ontving het project extra subsidie voor het ontwikkelen van onder meer een e-learning. Daarmee wil de NVAB aandacht vragen bij bedrijven en zorgprofessionals voor de dubbele belasting van werknemers met een lagere sociaaleconomische status die roken en te maken hebben met belastende werkomstandigheden.
“Al jarenlang overlijden jaarlijks 20.000 mensen door roken. Dat zijn meer stergevallen dan momenteel door corona. We maken ons terecht zorgen over corona. Tegelijkertijd accepteren we nog steeds dat er zoveel mensen roken en velen van hen hun pensioen niet halen”, stelt een gepassioneerde Dam, zelf gepensioneerd, maar naar eigen zeggen “nog niet uitgewerkt”. Nu werknemers grotendeels thuiswerken vermoedt Dam dat stoppen met roken in veel bedrijven van de agenda is verdwenen. “Laat het niet versloffen. Blijf als bedrijfsarts actief aandacht vragen voor het belang van stoppen met roken en een rookvrije organisatie, zowel in beleidskringen als in een-op-een-gesprekken met werknemers. Uit onderzoek weten we dat alleen de vraag ‘Rookt u?’ al helpt. In ieder geval meer dan wanneer je het roken helemaal niet ter sprake brengt.”
Duurzame inzetbaarheid
Als voormalig bedrijfsarts van Hunter Douglas, bekend van Luxaflex, kaartte Dam intern alle mogelijke gezondheidsissues aan. “Ik was voorzitter van de Health Safety & Environment-groep in ons bedrijf, die bestond uit medewerkers van HR, leden de OR, preventiemedewerkers en leidinggevenden. Elk jaar schreven we op een A4’tje onze doelstellingen voor dat jaar op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieu. Veel werkgevers zien roken nog vaak als individuele verantwoordelijkheid van de werknemer. Bij Hunter Douglas is ondersteuning bieden bij het stoppen met roken al jaren een belangrijk aandachtspunt als het om duurzame inzetbaarheid van werknemers gaat.”
Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat één op de drie rokers door de coronapandemie nadenkt over stoppen met roken. Een deel van de rokers steekt al minder sigaretten op, uit angst voor een verhoogde vatbaarheid voor corona. Maar er is ook een groep is die juist meer is gaan roken. “Bied werknemers die al stappen maken om te minderen of te stoppen ondersteuning aan. Wijs hen op het feit dat je nu, zonder dat het eigen risico van je zorgverzekering wordt aangesproken, via de huisarts hulp kunt krijgen bij het stoppen met roken.”
Cirkel van ellende
Voor werknemers die meer zijn gaan roken – veelal met een lagere sociaaleconomische status – komt er gelukkig ook meer hulp. Dam: “Ik ben ontzettend blij dat ons project extra subsidie heeft gekregen om deze doelgroep specifieke aandacht te geven, in samenwerking met Long Alliantie Nederland, Trimbos en Pharos. We weten dat mensen met een lagere sociaaleconomische status gemiddeld zes jaar korter leven en gemiddeld vijftien minder gezonde levensjaren kennen. Dat gun je niemand. Roken komt in deze doelgroep veel voor. Daarnaast spelen er vaak andere problemen, zoals financiële misère. Mede door het roken – kosten: zo’n 10 euro per pakje en een beetje roker steekt een pakje per dag op – heb je het over een cirkel van ellende.”
Pharos en Trimbos hebben inmiddels ruime ervaring met het bieden van ondersteuning aan deze doelgroep. Dam: “Daaruit blijkt onder meer dat je deze mensen niet bereikt met feiten en cijfers over roken. Anders dan bij hoogopgeleide rokers leidt dit niet tot bewustwording, onder andere omdat deze doelgroep minder ‘talig’ is. Samen gaan we de komende tijd op zoek naar voorlichting en ondersteuning die aansluit, onder meer via de bedrijven en bedrijfstakken waar deze doelgroep werkt. Doel is om rechtstreeks via de bedrijfsartsen, maar ook via webinars en samenwerkingsverbanden met VMBO’s, aandacht te besteden aan de risico’s die de gezondheid via de luchtwegen bedreigen en om een concreet ondersteuningsprogramma te ontwikkelen.”
Doorpakken
In 2021 moeten alle rookruimtes verplicht opgeheven worden. Daarom is dit volgens Dam hét moment om door te pakken. “Bereid medewerkers voor op de sluiting van die kamers en hokjes, uiteraard in samenspraak met de OR. En maak aan de thuiswerkers duidelijk dat roken in of rondom het bedrijf straks, als we weer buitenshuis gaan werken, niet meer kan. Bedrijfsartsen raad ik aan om de ondersteuning bij het stoppen op orde te hebben of te weten naar welke hulpverleners of stopcoaches ze kunnen verwijzen. Pak die cruciale rol als aanjager van verandering en help de rokers, ook in coronatijd!”
Zie ook
- Meer praktijkverhalen via NVAB Rookvrije Organisatie
- Wegwijzer Rookvrije organisatie - rookvrijwerken.nl
